20’lik diş, genellikle 17-25 yaş aralığında çıkan ve ağızda en son görülen azı dişleridir. Tıbbi adıyla “üçüncü büyük azı dişleri” olarak da bilinir. Çene yapısının küçülmesiyle birlikte bu dişlerin çıkması çoğu kişide sorunlara yol açabilir. Kimi zaman sorunsuz şekilde ağızda yerini alırken, kimi zaman gömülü kalır veya eğri çıkar. Bu durum da diş sağlığını olumsuz etkiler.
20’lik Diş Neden Çıkar?
İnsanın evrimsel sürecinde atalarımızın daha geniş çene yapısına ve sert yiyecekleri çiğnemek için daha fazla dişe ihtiyacı vardı. Günümüzde ise daha yumuşak yiyeceklerle beslenildiğinden çene yapısı küçülmüş, buna rağmen 20’lik dişler çıkmaya devam etmiştir. Çene küçüldüğü için bu dişlere yeterli alan kalmaz ve bu da sorunların en büyük sebebini oluşturur.
20’lik Dişin Belirtileri
20’lik diş çıkarken bazı belirtiler gözlemlenebilir. Bunlar kişiden kişiye değişmekle birlikte genellikle şu şekildedir:
- Çene arkasında ağrı ve basınç hissi
- Diş etlerinde şişlik ve hassasiyet
- Ağızda kötü koku veya tat
- Çiğneme sırasında zorluk
- Baş ve kulak ağrısı
Bu belirtiler sürekli hale gelirse, diş hekimine başvurmak gerekir.
20’lik Diş Sorunları
20’lik dişlerin en büyük problemi, çıkacak yer bulamamasıdır. Bu nedenle çeşitli sorunlara yol açabilir:
Gömülü diş: Diş tamamen çıkamaz ve diş etinin içinde kalır. Ağrıya ve enfeksiyona yol açabilir.
Yarı gömülü diş: Dişin bir kısmı görünür, bir kısmı diş etinin altında kalır. Bu bölgede gıda artıkları birikir ve iltihaplanmaya sebep olabilir.
Eğri çıkan diş: Yan taraftaki dişlere baskı yapar, çapraşıklığa yol açabilir.
Enfeksiyon ve kist oluşumu: Gömülü diş çevresinde kist veya iltihap gelişebilir.
Bu tür durumlar yalnızca ağız sağlığını değil, genel sağlığı da etkileyebilir.
20’lik Diş Çekilmeli Mi?
20’lik dişlerin çekilip çekilmemesi tamamen kişinin diş yapısına ve oluşan duruma bağlıdır. Eğer dişler düzgün şekilde çıkmış, çiğneme işlevine katkı sağlıyorsa ve herhangi bir sorun oluşturmuyorsa çekime gerek yoktur. Ancak şu durumlarda diş çekimi önerilir:
- Diş gömülü veya yarı gömülü ise
- Sık sık iltihaplanma yaşanıyorsa
- Yan dişlere baskı yapıyorsa
- Çene ağrısı, apse veya kist oluşumu varsa
- Ortodontik tedaviye engel oluyorsa
Diş hekimi muayenesi sonrası röntgen ile en doğru karar verilir.
20’lik Diş Çekimi Nasıl Yapılır?
20’lik diş çekimi, normal diş çekimine göre biraz daha zordur çünkü diş genellikle kemik altında veya eğimli şekilde konumlanmıştır.
- Öncelikle lokal anestezi uygulanır.
- Diş eti küçük bir kesi ile açılır.
- Gerekirse dişin etrafındaki kemik dokusundan bir miktar alınır.
- Diş parçalara ayrılarak çıkarılabilir.
- İşlem sonrası dikiş atılabilir.
Çekim süresi dişin konumuna bağlı olarak değişir. Ortalama 20-40 dakika arasında sürer.
20’lik Diş Çekiminden Sonra Dikkat Edilmesi Gerekenler
Diş çekimi sonrası iyileşme süreci doğru bakım ile kolay atlatılır.
- İlk 24 saat tükürülmemeli ve pipet kullanılmamalıdır.
- Kanamanın durması için pamuk ısırılmalı ve belirtilen sürede değiştirilmelidir.
- Ağrı için hekimin verdiği ilaçlar düzenli kullanılmalıdır.
- Şişlik oluşmaması için ilk gün soğuk kompres uygulanmalıdır.
- Sıcak yiyecek ve içeceklerden kaçınılmalı, yumuşak besinler tercih edilmelidir.
- Sigara ve alkol tüketimi kesinlikle önerilmez.
Doğru bakım ile iyileşme süreci 1-2 hafta içinde tamamlanır.
20’lik Dişin Çekilmemesi Durumunda Ortaya Çıkabilecek Sorunlar
Bazı kişiler, korku ya da ihmalkârlık nedeniyle 20’lik dişlerini çektirmeyi erteleyebilir. Ancak bu durum uzun vadede daha ciddi problemlere neden olabilir:
- Diş eti enfeksiyonları ve apseler
- Yan dişlerin çürümesi
- Çapraşık diş yapısı
- Çene ekleminde ağrı ve hareket kısıtlılığı
- Sinüs problemleri (özellikle üst çenedeki dişlerde)
Bu nedenle diş hekimi kontrolleri aksatılmamalıdır.
20’lik dişler, çoğu kişide sorunlu çıkabildiği için düzenli diş hekimi kontrolleriyle takip edilmelidir. Eğer ağrı, şişlik, kötü koku veya enfeksiyon gibi belirtiler varsa vakit kaybetmeden hekime başvurulmalıdır. Erken müdahale hem tedavi sürecini kolaylaştırır hem de ağız ve diş sağlığını korur.
Sağlıklı ve ağrısız bir ağız için, 20’lik dişlerin durumu mutlaka düzenli olarak değerlendirilmelidir.
